Geschiedenis Rijswijkse sterrenwacht

De geschiedenis van de Rijswijkse sterrenwacht begint aan het einde van de jaren 60 van de afgelopen eeuw. Het was een tijd van maatschappelijke veranderingen, 'Love and Peace', hoop op een betere toekomst en de bemande Apollo-ruimtevluchten naar de Maan. Het initiatief tot de bouw van de sterrenwacht  werd genomen door de heren L.J. Weimar, W. Pont (nog steeds actief in de club), P. Sanders, B. Mastenbroek en J.A. Idenburg. Het plan was een uitvloeisel van het vijftigjarige jubileum van de woningbouwvereniging 'Arbeidersbelang'. Gekozen werd voor een unieke locatie: bovenop een door de woningbouwvereniging te bouwen flat aan de rand van Rijswijk. Er werd aangenomen dat er door deze plaatsing op 45 meter hoogte minder hinder zou zijn van straatverlichting en grondmist.

Presentatie van het bouwplan van de sterrenwacht in 1969

Er werd een stichting opgericht voor realisatie en beheer van de sterrenwacht. De genoemde heren (zie foto), allen leden van Arbeidersbelang , namen hierin zitting. Veel organisaties en personen werkten belangeloos of tegen gereduceerd tarief mee aan de bouw, o.a. bouwer Bontenbal en architectenbureau Bier. De koepel van de sterrenwacht werd bij Werkspoor gebouwd. Willem Pont tekende voor het ontwerp van de te plaatsen 30-cm telescoop. De spiegel werd gemaakt door S.C. van Leeuwen, de benodigde aandrijftechniek was een werkstuk van M.G. Disselen. De telescoop werd ook door hen zelf gebouwd.

De koepel in aanbouw wordt hier door Mastenbroek betreden, 1971

De opening van de sterrenwacht vond plaats op 23 oktober 1971. Burgemeester Boogaardt van Rijswijk verrichtte de opening, zie ook onderstaande foto. Kort na de opening kon gestart worden met publieksactiviteiten zoals groepsbezoeken en lezingen. De sterrenwacht in Rijswijk was één van de eerste landelijke publiekssterrenwachten. Op de telescoop was permanent een zeer lichtgevoelige Isocon-camera geïnstalleerd, die van de optische Industrie De Oude Delft was verkregen. Hierdoor waren uitzendingen via TV mogelijk. In de jaren 70 wist Rijswijk zich regelmatig landelijk in de kijker te spelen. Zo werd er een live-uitzending van het telescoopbeeld van de Maan gepland tijdens een TV-uitzending rond de bemande maanvlucht Apollo 16. Op het laatste moment bleek dat de NOS hiervoor geen reportagewagen kon inzetten vanwege verplichtingen bij voetbalwedstrijden! Ook toen al moest alles voor brood en vooral spelen (lees: voetbal) wijken... Later ging de sterrenwacht in de herkansing door een geslaagde rechtstreekse TV-uitzending in Avro's Televizier van een Marsbedekking door de Maan.

De burgemeester opent de sterrenwacht in 1971 en waagt zich aan bediening van de 30 cm-telescoop

Aan het einde van de jaren 70 werd er een weerstation ingericht. Hiermee konden satellietbeelden binnengehaald worden. Ondertussen vond er een spectaculaire ontwikkeling van elektronica, optica en digitale technieken plaats. De sterrenwacht was regelmatig een 'testbed' voor nieuwe waarneemapparatuur. In 1981 werd het tienjarige bestaan gevierd.

De nieuwe telescoop (Celestron 14-inch) in een artikel in het maandblad Zenit, 1991

Rond 1990 bleek dat de oorspronkelijke 30-cm telescoop hard aan vervanging toe was. Weer en wind en zeer intensief gebruik hadden de kijkerconstructie behoorlijk aangetast. In 1991 werd daarom een nieuwe telescoop aangeschaft, zie ook bovenstaand artikel in het maandblad Zenit. Het was een Celestron 14-telescoop met een spiegeldiameter van 36 cm. De kijkermontering stond al met één been in het digitale tijdperk, deze was nl. voorzien van een 'push-to'-systeem. Een computer kon de hemelcoördinaten van objecten uitrekenen. De kijker moest dan naar de aangegeven berekende richting geduwd worden om het object in beeld te krijgen. Tot de dag van vandaag bewijst deze grote telescoop nog goede diensten. Omdat de nieuwe kijker een stuk compacter van bouw was, konden er makkelijker bezoekers op de waarneemvloer ontvangen worden.

In de loop van de jaren 90 werd een CCD-camera voor beeldvastlegging van hemelobjecten aangeschaft. Dit was destijds nog een hele investering! Een groep VWO-scholieren heeft hiermee bijvoorbeeld nog een studieopdracht uitgevoerd.

De sterrenwacht in het nieuws in de lokale media, 2007

Er kwam een beamer voor het geven van presentaties. In de afgelopen jaren is de sterrenwacht actief op verschillende fronten: publieksavonden, groepsbezoeken, cursussen, schoolbezoeken, waarneemacties, kijkerbouw en astrofotografie. Een bijzonderheid is dat we een aantal goede astrofotografen binnen de club hebben. We zijn een gewaardeerd lid van de Rijswijkse 'maatschappelijke constellatie' en ook breder bekend in de regio Den Haag.